Mışıl Mışıl Uyku

Uyku, bir çocuğun gelişiminin her yönünü, özellikle de yüksek bilişsel işlevleri büyük oranda etkiler. Uyku kaygıları, ebeveynlerin endişe ettiği yaygın konulardan biridir. Tüm çocukların üçte birine yakın bir kısmı ile  özel ihtiyaçları olan çocuklar ve psikiyatrik veya tıbbi tanıları olan çocuklar  zaman zaman uyku bozuklukları yaşamaktadır.

Postta gördüğünüz tablo Seymour Joseph Guy’ın  1870’deki  ‘’Altın Kilitlerin Hikayesi’’adlı tuval üzerine yağlı boya eseridir. { Metropolitan Müzesi, New York}

İngiliz sanatçı Joseph Guy’ın kendi çocuklarından esinlenerek resmettiği bu eserinde, bir çatı katı odasında ablaları tarafından okunan masal eşliğinde çocukların uyumadan hemen öncesini tasvir etmiştir. Resimden de açıkça görüleceği gibi çocukların gözlerindeki ifade bize gece korkusunu anımsatmakta. Bugün bu tablodan yola çıkarak Çocuklarda görülebilen uykusuzluk sorunlarının üzerinde duralım:

Uykusuzluk, geceleri uykuya dalamama veya uykuda kalamama olup, tazeleyici veya onarıcı olmayan uykuya neden olur. Genellikle sorun zamanla kendi kendine çözülür. Ancak çocuğunuz birkaç ay boyunca haftada üç defadan fazla uyumakta zorluk çekiyorsa ve bu, gündüz işleyişini önemli ölçüde bozuyorsa, uykusuzluğa veya başka bir uyku bozukluğuna işaret edebilir. Peki bunun nedenleri neler olabilir ?

Pek çok çocuk için uykuya dalma veya uykuda kalma zorlukları, gündüz alışkanlıklarından veya yatmadan hemen önce zamanlarını nasıl geçirdiklerinden kaynaklanır. Örneğin, gün içinde çok fazla şekerli yemek yemek veya yatmadan hemen önce televizyon izlemek çocuğunuzun uykusunu bozmak için yeterli olabilir. Elbette, özellikle küçük çocuklar alışkanlıkları ve uyku kaliteleri arasındaki bağlantıyı kurmakta zorluk çekecekler, bu yüzden onlar adına bir uyku dedektifi olarak hareket etmeniz gerekecek.

Çocuğunuzun uyku güçlüğü çekmesinin diğer yaygın nedenleri arasında şunlar da  bulunabilir:

–Stres… Evet, onlar küçükler, ancak çocuklar da stres yaşarlar – genellikle okuldaki veya evdeki sorunlarla tetiklenir. Sınıfa ayak uydurmakta zorlanıyor, arkadaşlarıyla sorunlar yaşıyor, hatta zorbalığa maruz kalıyor olabilirler. Evde stres, ebeveynlerin evlilik sorunlarından, yeni bir bebeğin gelişinden veya uyku düzenlerinde, örneğin bir kardeşi, ebeveyni veya büyükanne ve büyükbabasıyla yatak odası paylaşmalarını gerektiren değişikliklerden kaynaklanabilir.

–Kafein. Pek çok gazlı içecek ve enerji içeceği, çocukları geceleri uyanık tutabilen kafein içerir. Öğle yemeğinden sonra çocuğunuzun tüketimini sınırlamaya çalışın. Daha da iyisi, bu tür içecekleri olabildiğince sunmamaya çalışın.

–İlaçların yan etkileri. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve antidepresanlar gibi bazı ilaçlar da çocuklarda uykusuzluğa neden olabilir.

–Diğer tıbbi sorunlar. Uyku apnesi veya huzursuz bacak sendromu gibi bir uyku bozukluğu olabilir veya alerjiden kaynaklanan tıkalı bir burun, büyüyen ağrılar veya egzamadan kaynaklanan kaşıntılı bir cilt tarafından tetiklenmiş olabilir. Çocuğunuzu sağlık muayenelerinde güncel tutmak, uykusunu etkileyebilecek sorunları belirlemenize yardımcı olabilir.

UYKUSUZLUK VE “YATAKTA ÇOK FAZLA ZAMAN” konusu da önemle üzerinde durmamız gereken kısımdır.

Çocukların yaşadığı en yaygın uyku bozukluğuna çocukluktaki davranışsal uykusuzluk denir. Bu uyku bozukluğuna sahip çocuklar genellikle yatağa gitmeyi reddederler veya gece yatakta kalamazlar. Bu tür uyku alışkanlıkları, genellikle bir çocuğun uyku ortamındaki biri veya bir şey tarafından pekiştirilir.

Örneğin, son derece uzun bir uyku rutini olan çocukların genellikle yatağa gitmeyi reddetme olasılıkları daha yüksektir. Optimal olarak, iyi bir uyku rutini – örneğin, bir çocuğa banyo yaptırmak, kitap okumak, sarılmak ve sonra ışıkları kapatmak – yaklaşık 30 dakika sürmelidir. Bu süreci iki saat veya daha fazla erteleyen çocuklar “yatma vakti reddedenler” olarak kabul edilecektir.

Bu sorunun kökü, genellikle yatma vaktinin çok erken olması veya ebeveynlerin ekstra dikkat veya diğer olumlu pekiştirme yoluyla uyku zamanı rutinlerinin uzatılmasına izin vermesidir. Bazen bir çocuğun uykusuzluğu, uyku için her gece ihtiyaç duyduklarından daha fazla zaman ayrılmasından kaynaklanabilir. Bu durumlarda, çocuğunuz yatma saatiyle savaşabilir veya gece veya sabah çok erken kalkabilir. İdeal bir yatma zamanı bulmak için, çocuğunuzun akşamları uykulu olmaya başladığında not alın. Bu, yatmaları gereken zamandır, bu yüzden uyku vakti rutinlerine yaklaşık 45 dakika önce başlayın. Ve bu rutinleri düzenli şekilde uygulayın.

ÇOCUKLARDA UYKUSUZLUKLA BAŞA ÇIKMAK İÇİN NELER YAPILABİLİNİR ?

İyi yaşam tarzı alışkanlıkları oluşturmak, her yaştaki bir çocuk için dinlendirici bir gece geçirmeye yardımcı olabilirken, özellikle büyük çocuklar ve gençler için önemlidir.

Çocuğunuzun yatağını sadece uyumak için kullandığından emin olun. Mümkünse, yataklarını örneğin ev ödevi yerine sadece uyku için ve yatmadan önce bir ritüel (kitap okumak gibi) için kullanmaya teşvik edin. Aksi takdirde, yatağı dinlenmek ve rahatlamak yerine diğer aktivitelerle ilişkilendireceklerdir. Benzer şekilde, çocuğunuzun yatak odasını mola için kullanmayın, aksi takdirde onu cezayla ilişkilendirmeyi öğreneceklerdir.

Yatak odalarının rahat olmasını sağlayın. Yatma vaktinde dikkat dağıtıcı olabileceğinden, çocuğunuzun yatağına oyuncaklarla aşırı yüklenmediğinden emin olun.

Hafta sonları bile aynı uyku düzenini korumaya çalışın. Bu, çocuğunuzun doğal olarak uyanmasını ve uykuya dalmasını kolaylaştıracaktır. Ergenler, hafta sonları normal uyanma saatlerinden bir saatten fazla uyumaya ihtiyaç duymamalıdır. Eğer uyurlarsa bu, hafta boyunca yeterince uyumadıklarını gösterir.Çocuğunuzun çok aç veya tok yatmasına izin vermeyin. Yatmadan önce hafif bir atıştırmalık (ılık süt ve muz gibi) iyi bir fikirdir. Bununla birlikte, yatmadan sonraki bir veya iki saat içinde ağır yemekler çocukları uyanık tutabilir.

Aktif bir yaşam tarzını teşvik edin. Düzenli egzersiz geceleri huzursuzluğu önler. Her gün bir saat önerilen miktardır. Bununla birlikte, çocuklarınızı yatmadan sonraki üç saat içinde yoğun aktivitelerden uzak tutmaya çalışın. Elektronik eşyalar konusunda sınırlar belirleyin. Televizyonun, telefonların, tabletlerin ve video oyunlarının yaydığı mavi ışık vücudun uyku / uyanma döngüsünü bozabilir ve uyumayı zorlaştırabilir. Bu cihazları yatmadan en az bir saat önce kapatın ve uyku saatlerinde çocuğunuzun yatak odasının dışında saklayın.

Birlikte kaliteli zaman geçirin. Bazı çocuklar, ebeveynlerinden daha fazla ilgi görmek istedikleri için daha geç ayakta kalmak ister. Her iki ebeveyn de gündüz çalışıyorsa, akşamları müsait oldukları zamandır. Çocuklara arkadaşları veya ilgi alanlarını sormak bile uzun bir yol kat edebilir. Bebekler için birkaç dakika onlara şarkı söyleyerek, göz teması kurarak veya gece dinlenirken yumuşak bir şekilde etkileşim kurarak geçirin.

DIĞER ÇOCUKLUK UYKU PROBLEMLERİYLE BAŞA ÇIKMAK

Gündüz alışkanlıkları ve yatma vakti rutinlerine ek olarak, çocuklar genellikle iyi bir gece uykusu almak için başka engeller de yaşarlar. Karanlık korkusu, kötü rüyalar, gece terörü, uyurgezerlik ve yatak ıslatma, çocukların sıklıkla mücadele ettiği diğer uyku problemleridir. Çoğu bu sorunları çabucak aşsa da, çocuğunuzun uyku sorunlarını çözmenin ve onların – ve sizin – sağlıklı bir gece uykusu almanızı sağlamanın birçok yolu vardır.

YATMA ZAMANI KORKULARI VE UYKU KAYGISI

Çocukluğun bir noktasında çoğu çocuk karanlıktan veya geceleri yatmaktan korkar. Pek çok küçük çocuk özellikle gerçek olanı hayali olandan ayırmakta güçlük çeker, bu nedenle yatağın altındaki canavar fikri size aptalca görünse de, çocuğunuza çok gerçek ve çok korkutucu gelebilir.

Çocuğunuzun korkularını göz ardı etmeden veya alay etmeden ifade etmesine izin vermek önemli olsa da, endişelerini desteklememek veya meşrulaştırmamak da önemlidir. Örneğin, canavarlardan kurtulmak için “peri tozu” kullanmak ya da hayaletleri korkutmak için sihirli bir değnek sallamak yerine, çocuğunuza hayal güçlerinin onları nasıl kandırıp gölgeler veya korkutucu bir şey için gıcırdayan sesler üretebildiğini aynı zamanda pozitif olgular üretebilmek için ne kadar geniş olduğunu hatırlatın.

AYRICA ŞUNLARI DA YAPABİLİRSİNİZ:

-Korkularını size anlatmasını dinleyerek işe başlayın. Çocuğunuzun korkularını kabul edin ve onlarla empati kurun, endişelerinin gerçeklikten ayrı olduğu ve kötü bir şey olmayacağı konusunda onlara güven verin. Ancak asla ‘’korkma korkulacak bir şey yok ‘’ demeyin. ‘’Endişe ettiğini ve rahatsızlık hissettiğini biliyorum bu duygular geçici yerini daha rahat hissedeceğin duygulara bırakacak’’ diyebilirsiniz.

-Uykusunu bozacak kadar parlak olmadığı sürece, çocuğunuza geceleri yatağında ekstra güvenlik sağlamak için bir gece lambası kullanın.

-Çocuğunuzun geceleri yanında sevimli bir oyuncak veya özel battaniye gibi bir güvenlik nesnesi bulundurmasına izin verin. Odada yanlarında evcil hayvan bulundurmak, uykularını bozmadığı sürece korkularını gidermeye yardımcı olabilir.

-Çocuğunuzun gün boyunca uyku zamanı korkularını keşfetmesine yardımcı olun. Örneğin, altında hiçbir şey olmadığını görmek için yatağın altını kontrol etmelerini isteyin. Yatmadan ziyade gündüz korkuları hakkında konuşmak da özgüvenlerini artırmaya ve geceleri onları daha az kaygılandırmaya yardımcı olabilir.

-Gün içinde çocuğunuzu rahatsız edeceğini düşündüğünüz   kitaplardan, filmlerden veya TV şovlarından kaçının. Bunlar yalnızca çocuğunuzun hayal gücünü körükleyecek ve geceleri korkularını artıracaktır.

-Çocuğunuzu gece uyansa bile yatakta kalması için teşvik edin. Çocuğunuzun yatağının güvenli bir yer olduğunu öğrenmesini istersiniz, bu nedenle yatak odasından çıkarmaktansa, yatağına geri dönerken yanına oturmak daha iyidir.